Naar het middelpunt der aarde

Als vervolg op een vorige blog besloten we M. Piffaut van de “Association des amis du vieux Berzé (AVB)" op te bellen voor een afspraak om de gipsovens in Berzé te bezichtigen.
M. Piffaut was laaiend enthousiast, en we spraken af op een woensdag om 10h00 bij de Chapelle des Moines in Berzé. Daar stond ons een zware delegatie op te wachten. De burgemeester van Berzé was er (naar later bleek toevallig!) en nog twee andere actieve leden van de AVB. M. Piffaut en zijn vrienden gaven ons een bijzonder interessante rondleiding langs de twee verschillende typen gipsovens die zich daar bevonden.
Heel in het kort komt het er op neer dat de gips, een zacht afzettingsgesteente werd gewonnen in de naast gelegen gipsmijn, en afhankelijk van het type oven met hout werd verhit tot ca. 180 graden, terwijl bij een moderner type oven de brokken gips in lagen werden aangebracht afgewisseld met lagen steenkool. Met dit laatste type oven werd een soort continue proces gecreëerd.

Zodra de onderste laag klaar was om verwijderd te worden, gebeurde dat ook en zakten de daarboven gelegen lagen steenkool en gips omlaag, de steenkool werd aangstoken, de volgende gipslaag werd gebrand, terwijl de oven van bovenaf weer werd aangevuld, waarna het proces zich bleef herhalen. Het gips werd vervolgens in een nabijgelegen tredmolen met paardenkracht vermalen voor gebruik in de bouwindustrie, bv. als pleister of witkalk.
Vervolgens mochten we bij hoge uitzondering een mijngang in van een gedeelte van de mijn dat nog in tact was. De mijngangen lagen gelukkig niet erg diep, maar zijn vanwege instortingsgevaar gesloten voor het “normale” publiek.
De mijngangen waren reeds voor de sluiting van de gipsmijnen (rond 1900), maar ook daarna in gebruik als champignonkwekerijen. Deze sloten in 1959 de deuren na een dodelijk ongeluk door instorting van een deel van de mijn.
Het was een heel bijzondere ervaring, en M. Piffaut en zijn vrienden stelden alles in het werk ons zo duidelijk mogelijk uit te leggen hoe alles vroeger in zijn werk ging.

Want ze hadden veel research moeten doen, en hebben ook veel werk gehad met het uitgraven van de ovens. Een aantal mensen uit de commune hebben zich sinds ca. 1995 gedurende de zomer elke vrijdag van de week bezig gehouden met het uitgraven en schoonmaken van de inmiddels onder een laag aarde en met puin gevulde verdwenen gipsovens. Eén oven zat zelfs nog vol met lagen steenkool en gipsgesteente. En de ovens zijn handmatig, met schep en kruiwagen door de leden van de AVB leegehaald, bijna letterlijk een Sysyphusarbeid.
Enfin, we hadden een bijzonder aangename ochtend met onze nieuwe vrienden, en we zijn al door M. Piffaut gewaarschuwd dat we binnenkort een tegenbezoek in La Tuilerie kunnen verwachten van een vijftal AVB leden die geïnteresseerd zijn in baksteenproduktie.

En uiteraard zijn die van harte welkom!







Voor onze eigen website klik hier.